Een educatief medewerker vergt net zoveel van zijn strottenhoofd als een profvoetballer van zijn knieën. Het verschil is dat een topsporter medisch goed wordt begeleid, terwijl jij pas bij een arts terechtkomt als je stem het al heeft begeven. Als educatief medewerker ben je bijna een beroepsspreker, en je belangrijkste instrument is je stem. Wees er dus zuinig op!

Stemgebruik – Een beroepsrisico?
Realiseer je dat je hebt gekozen voor een sprekersberoep met een gezondheidsrisico. Als Educatief medewerker moet je veel praten en je ook over lawaai heen verstaanbaar kunnen maken. Uit onderzoek in het onderwijs blijkt bijvoorbeeld dat één op de vier startende leerkrachten zich regelmatig ziek meldt wegens problemen met de stem. Meer dan de helft gaf aan wel eens last van zijn stem te hebben.

Stemgebruik – Neem klachten serieus
Heesheid, schor praten, geprikkeldheid, ‘s avonds moe van het praten of helemaal geen stem meer; het zijn duidelijke signalen en het betekent dat je je stemklachten serieus moet nemen. Je stem is immers je belangrijkste instrument. Veel mensen denken dat het om de uitspraak gaat, maar het gaat veel meer om het stemgebruik. Dit is te trainen. Een andere oorzaak van stemklachten is hoe je omgaat met spanning en stress.

Stemgebruik – Weet hoe het werkt
Je stembanden, ook wel stemplooien genoemd, zijn onderdelen van het strottenhoofd en bestaan uit spieren en wat bindweefsel, overdekt met slijmvlies. Spreken is technisch gezien te vergelijken met het knijpen in een fietsband. Op de plek waar je de luchtweg samendrukt en weer loslaat, zitten je stembanden. Als je spreekt, zorgt de luchtdruk ervoor dat het slijmvlies daarop gaat trillen. Die trilling veroorzaakt je stem. Bij luid spreken vergroot je de druk en daarmee ook de trilling. Dat gebeurt ook als je gestrest bent. Het is de bedoeling dat de stemplooien regelmatig tot rust komen, anders krijg je blessures.

Stemgebruik – Veel drinken
Hou de slijmvliezen van je stembanden vochtig door veel water te drinken. Neem bijvoorbeeld een fles water mee naar de presentatie. Van cafeïne in koffie en gewone thee drogen je stembanden uit, dus drink hier niet te veel van. Groene thee of kruidenthee kunnen weer wel. Thee van Kaasjeskruid is heel heilzaam omdat het een beschermend laagje op de slijmvlies legt.

Stemgebruik – Zorg goed voor jezelf
Door invloeden van buiten kan je stem het zwaar te verduren krijgen. Roken droogt bijvoorbeeld je stembanden uit. En eet je avondmaal niet te laat omdat anders het maagzuur ‘s nachts eventueel via de slokdarm je stembanden bereikt.

Stemgebruik – Let op stress
Werkdruk en stress zijn belangrijke oorzaken van stemklachten. Vandaar dat in het onderwijs vooral beginnende medewerkers zich vanwege stemklachten ziek melden. Realiseer je dus dat stress en emoties op je stem kunnen slaan. Onderzoek waar je stress vandaan komt en werk hieraan, eventueel met een coach of psycholoog. Een goede logopedist zal hier ook op wijzen.

Stemgebruik – Spaar je stem
Je hoeft niet altijd je stem te gebruiken. Vermijd hoesten, schrapen en kuchen: zoveel orkaankracht is slecht voor je stembanden. Geef je stem regelmatig even rust, bijvoorbeeld door minder klassikaal les te geven of je lessen meer af te wisselen.

Stemgebruik – Adem vanuit je buik
Zorg voor een evenwichtige, ontspannen lichaamshouding: met beide benen op de grond en in balans. En laat je stemvolume niet uit je keel komen, maar vanuit je buik. Vaak praat je met een hoge ademhaling vanuit je borst. Met ademsteun uit je buik belast je je stembanden minder. Een diepe buikademhaling is ook goed tegen de stress.